انواع میلگرد و کاربرد آن در صنعت ساخت و ساز

میلگرد یکی از محصولات فولادی پرکاربرد در صنایع مختلف، به ویژه صنعت ساختمان سازی است به طوری که می توان گفت میلگرد پرکاربردترین مقطع در ساختمان سازی می باشد. میلگرد در حالت کلی به دو دسته ساده و  آجدار تقسیم بندی می شوند و می توان آن را به دو صورت شاخه و کلاف در بازار تهیه کرد. علاوه بر تقسیم میلگرد به دو دسته ساده و آجدار، انواع میلگرد را می توان از جنبه های گونان دسته بندی کرد مانند استاندارد تولید، شکل ظاهری، جنس و …

در این مقاله از دانشنامه فولاد آرین ابتدا انواع استانداردهای تولید میلگرد را بیان می کنیم و سپس انواع میلگرد را از تمامی جنبه ها بررسی و اطلاعات مهم در این زمینه را بیان می کنیم. تلاش ما این است تا در یک مقاله جامع و کامل تمامی اطلاعات مربوط به میلگرد را در اختیارتان قرار دهیم تا نیازی به نیازی به جستجوی بیشتر در سایت و صفحات دیگر حس نکنید. پس تا انتهای مقاله با فولاد آرین همراه باشید.

میلگرد چیست؟

میلگرد در انگلیسی Rebar نامیده می شود. Rebar شکل اختصاری عبارت reinforcing bars به معنی «میله های تقویت کننده» می باشد. تعریف میلگرد را می توان به این صورت بیان کرد:

میلگرد نوعی پروفیل طویل و توپر است که برای بهبود مقاومت کششی بتن استفاده می شود، زیرا بتن ماده ای بسیار مستحکم و مقاوم در برابر تنش های فشاری است، اما در برابر تنش کششی بسیار ضعیف عمل می کند. به همین دلیل و با هدف جبران ضعف مقاومت کششی بتن از انواع میلگرد آجدار درون بتون استفاده می کنند.

میلگردها از اصلی ترین و پرفروش ‌ترین مقاطع فولادی در صنعت ساختمان سازی است و انواع مختلفی دارد. معمولا نوع فولادی میلگرد در صنعت ساخت‌ و ساز استفاده می شود، زیرا ازدیاد طول فولاد در اثر دماهای بالا (ضریب انبساط حرارتی) تقریباً برابر با بتن است. به طور کل استفاده از میلگرد در سازه های بتنی منجر به ساخت سازه ای با قابلیت باربری بالاتر، شکل پذیری بیشتر و عمر طولانی تر می گردد.

پیشینه استفاده از میلگرد در سازه ها

بتن هزاران سال است که برای طیف گسترده ای از پروژه های ساختمانی استفاده می شود. به عنوان مثال، در روم باستان از بتن بسیار استفاده می کردند. با این حال، ساخت بتن آرمه یا بتن تسلیح شده با میلگرد نسبتاً جدید است و کمتر از ۲۰۰ سال است که قدمت دارد.

مورخان در مورد نام اولین کسی که از بتن آرمه در پروژه ساختمانی استفاده کرد اختلاف نظر دارند. برخی این مسئله را به صنعتگری به نام فرانسوا کونیه (Francois Coignet)، انتصاب می دهند که اولین خانه ای را با بتن مسلح ساخته است. برخی دیگر بر این باورند که یک باغبان به نام جوزف مونیر (Joseph Monier) اولین کسی بود که از بتن مسلح در پروژه های محوطه سازی استفاده کرد و در نهایت عده ای دیگر این توسعه را به جوزف لوئیس لامبوت (Joseph Louis Lambot) نسبت می دهند. با این حال، اجماع تمام مورخان بر این گزینه است که این تکنیک در حدود سال ۱۸۵۰ در فرانسه توسعه یافت و مونیر برای تکنیک خود در سال ۱۸۶۷ حق امتیاز (ثبت اختراع) دریافت کرد.

در ادامه استفاده از بتن آرمه به سرعت به روش برای ساختمان سازی در اروپا تبدیل گردید و پس از آن در آمریکا توسعه یافت. در سال ۱۸۷۸، شخصی به نام تادئوس هایت اولین نفری بود که ثبت اختراع این سیستم را در ایالات متحده دریافت کرد. پس از آن یک پالایشگاه متعلق به شرکت The Pacific Coast Borax اولین پروژه ساختمانی آمریکا با سیستم بتن آرمه را اجرا کرد. در نهایت در ربع اول قرن بیستم، ساخت و ساز با سیستم بتن آرمه به انتخاب اصلی برای پروژه های جدید تبدیل شده بود.

از جمله مزایای استفاده از بتن آرمه، امکان ساخت ساختمان با تعداد طبقات بالا می باشد. ساختمان های ساخته شده با استفاده از چوب در تعداد طبقات محدودیت داشتند. ساخت و ساز با سنگ نیز با اینکه امکان ساخت طبقات بیشتر را می داد، اما روشی مقرون به صرفه نبود. در حال حاضر بیش از یک قرن است که ساخت  پل ها، بزرگراه ها، میادین ورزشی، مدارس، سدها، فرودگاه ها و بسیاری از پروژه های دیگر به استحکام و دوام بتن مسلح متکی هستند.

• استاندارد  DIN : حروف DIN مخفف “Deutsches Institut für Normung” به معنای “موسسه آلمانی استانداردسازی” است. استاندارد DIN استانداردی است که در مؤسسه استانداردسازی آلمان (DIN) در برلین تهیه شده است و استانداردهای یکپارچه ای مانند کیفیت، حداقل عملکرد، ویژگی ها، ابعاد و غیره را برای محصولات و فرآیندها تعیین می کند. استانداردهای آلمانی استفاده شده در استاندارد ملی ایران شماره ۳۱۳۲، شامل DIN 488-1:2009 ، DIN 488-2:2009 و DIN 488-3:2009 می باشد.
• استاندارد ISO: عبارت ISO مخفف  the International Organization for Standardizationو به معنی سازمان بین المللی استاندارد ایزو می باشد. کار تهیه استانداردهای بین المللی معمولاً از طریق کمیته های فنی ISO انجام می شود. با این حال نفوذ استاندارد ISO در مورد میلگرد کم است و استانداردهای ملی در این زمینه کاربرد بیشتری دارند. استانداردهای ISO 6935 -1:2007 و ISO 6935 -2:2007 از مراجع استفاده شده در استاندارد ملی ایران ۳۱۳۲ می باشند.
• استاندراد GOST: عبارت GOST مخفف GOvernment STandard Russia به معنی استاندارد دولتی روسیه می باشد و معرف گروهی از استانداردهای توسعه یافته در اتحاد جماهیر شوروی است. استاندارد شماره GOST 5781-82 :1993 در استاندارد ملی ایران به کار گرفته شده است.
• استاندارد JIS: استانداردهای صنعتی ژاپن Japanese Industrial Standards (JIS) استانداردهای مورد استفاده برای فعالیت های صنعتی در ژاپن می باشد. فرآیند استانداردسازی توسط کمیته استانداردهای صنعتی ژاپن هماهنگ می شود و از طریق انجمن استاندارد ژاپن منتشر می گردد. استاندارد JIS G 3112 :2010 ژاپن یکی دیگر از مراجع استاندارد ملی ایران شماره ۳۱۳۲ در زمینه مشخصات میلگرد می باشد.
• استاندارد BS: موسسه استاندارد بریتانیا یا British Standards مرجع استانداردگذاری در انگلیس است. این مؤسسه برای گستره وسیعی از کالاها و خدمات استاندارد تعیین می ‌کند. در استاندارد ملی ایران از استاندارد BS 4449:2005+A2:2009 به عنوان یکی از مراجع مشخصات میلگرد استفاده شده است.
• استاندراد ASTM: ASTM یکی از بزرگ ‌ترین سازمان ‌های بین‌ المللی توسعه ‌دهنده استاندارد است. استانداردهای گسترده این سازمان، بر اساس اجماع به تصویب می ‌رسد. این سازمان دارای ۳۰٬۰۰۰ عضو از ۱۲۰ کشور جهان می ‌باشد.  از ASTM A 615/A 615M در استاندارد ملی ایران شماره ۳۱۳۲ بهره گرفته شده است.